12 ज्योतिर्लिंगांची सूची: नावे, स्थाने आणि भारतातील ऐतिहासिक महत्त्व 1. **काशी विश्वनाथ ज्योतिर्लिंग** - वाराणसी, उत्तर प्रदेश ऐतिहासिक महत्त्व: काशी विश्वनाथ मंदिर हिंदू धर्मातील सर्वात महत्त्वाचे तीर्थक्षेत्र मानले जाते. 2. **महाकालेश्वर ज्योतिर्लिंग** - उज्जैन, मध्य प्रदेश ऐतिहासिक महत्त्व: येथे महाकालेश्वराचे दर्शन घेणे भक्तांसाठी अत्यंत फलदायी मानले जाते. 3. **ओंकारेश्वर ज्योतिर्लिंग** - कांच, मध्य प्रदेश ऐतिहासिक महत्त्व: ओंकारेश्वर मंदिर हिंदू धर्मातील एक महत्त्वाचे तीर्थक्षेत्र आहे. 4. **सोमनाथ ज्योतिर्लिंग** - प्राणमुख, गुजरात ऐतिहासिक महत्त्व: सोमनाथ मंदिराने अनेक आक्रमणांना तोंड दिले असून ते ऐतिहासिक दृष्ट्या महत्त्वाचे आहे. 5. **काशी विश्वनाथ ज्योतिर्लिंग** - वाराणसी, उत्तर प्रदेश ऐतिहासिक महत्त्व: येथील मंदिराला अनेक सापेक्ष भव्यता आणि उच्च धार्मिक महत्त्व आहे. 6. **भिमाशंकर ज्योतिर्लिंग** - पुणे, महाराष्ट्र ऐतिहासिक महत्त्व: येथील भिमाशंकर मंदिर नैसर्गिक सौंदर्याने भरलेले आहे आणि एक प्रमुख तीर्थक्षेत्र आहे. 7. **रामेश्वर ज्योतिर्लिंग** - रामेश्वरम, तामिळनाडू ऐतिहासिक महत्त्व: रामेश्वर हे भगवान रामाच्या कथेतील महत्वाचे स्थान आहे. 8. **गुह्येश्वर ज्योतिर्लिंग** - गुहावास, उत्तराखंड ऐतिहासिक महत्त्व: या स्थळी ऐतिहासिक पौराणिक कहाण्या आहेत व धार्मिक महत्त्व आहे. 9. **नागेश्वर ज्योतिर्लिंग** - Dwarka, गुजरात ऐतिहासिक महत्त्व: नागेश्वर मंदिराचे धार्मिक आणि ऐतिहासिक महत्त्व आहे. 10. **विठोबा ज्योतिर्लिंग** - पांडरपूर, महाराष्ट्र ऐतिहासिक महत्त्व: विठोबा हे भक्तांचा विशेष आवडता देवता आहे. 11. **त्र्यंबक ज्योतिर्लिंग** - त्र्यंबक, महाराष्ट्र ऐतिहासिक महत्त्व: त्र्यंबकच्या पंचवटी क्षेत्रात अनेक पुरातत्त्वीय महत्त्व आहे. 12. **केतकीश्वर ज्योतिर्लिंग** - केतकी, महाराष्ट्र ऐतिहासिक महत्त्व: या स्थळाचा धार्मिक इतिहास आणि महत्त्व आहे. हे 12 ज्योतिर्लिंग भारतातल्या धार्मिक दौऱ्यातील प्रमुख स्थाने असून, प्रत्येकाचे स्वतःचे ऐतिहासिक आणि धार्मिक महत्त्व आहे.
सोमनाथ ज्योतिर्लिंग
- • Veraval Railway Station 7km away from the Temple.
- • Diu Airport 85km away from the Temple.
- • Rajkot Airport 195km away from the Temple.
- • Somnath Bus Stand 1km away from the Somnath Temple.
- • Somnath Beach - Opposite to the temple.
- • Bhalka Teerath - 4km away from the temple.
- • Triveni Sangam - 1km away from the Somnath Jyotirlinga.
विश्वनाथ ज्योतिर्लिंग
- • Varanasi Junction - 4.4km away from the temple
- • Varanasi Cantt - 7.5km away from the temple.
- • Manduadih Station - 6.5km away from the temple.
- • Lal Bahadur Shastri International Airport - 25km away from the temple.
- • Varanasi Cantt Bus Stand - 5km away from the Vishwanath Temple.
- • Kaal Bhairav Temple - 1km away from the Kashi Vishwanath Temple
- • Banaras Ghat - 1km away from the temple.
- • Manikarnika Ghat - 500m away from Vishwanath Jyotirlinga
- • Hanuman Ghat Temple - 2.2km away from the temple
केदारनाथ ज्योतिर्लिंग
- • Rishikesh Railway Station - 215km away from the temple
- • Haridwar Railway Station - 239km away from the temple.
- • Dehradun Railway Station - 254km away from the temple.
- • Maa Ganga Airport, Uttarkashi - 74km away from the Kedarnath Jyotirlinga.
- • Jolly Grant Airport, Dehradun - 238km away from the temple.
- • Gaurikund Bus Stand - 16km away from the Kedarnath Temple.
- • Bhairavnath Temple - 500m away from the KedarnathTemple
- • Vasuki Tal - 26km away from the temple.
- • Triyugi Narayan Temple - 27km away from Kedarnath Jyotirlinga
- • Rudra Cave - 1km away from the temple
- • Dev Prayag - 136km away from the Kedarnath Jyotirlinga Temple.
रामेश्वरम ज्योतिर्लिंग
- • Rameshwaram Railway Station - 3km away from the Temple.
- • Madurai Airport - 175km away from the Rameshwaram Temple.
- • Rameshwaram Bus Stand - 1.9 km away from the Rameshwaram Temple.
- • Dhanushkodi Beach - 19.8km away from the Rameshwaram temple.
- • Pamban Bridge - 16km away from the Rameshwaram temple.
- • Gandhamadhana Parvatham - 2.5km away from the Rameshwaram Jyotirlinga.
- • Agni Theertham - 350m away from the temple.
वैद्यनाथ ज्योतिर्लिंग
- • Deoghar Railway Station - 7km away from the Temple.
- • Jasidih Junction - 9km away from the temple
- • Deoghar Airport (DOM) - 8km away from the Vaidyanath Temple.
- • Gaya Airport - 180km away from the Vaidyanath temple.
- • Patna Airport - 230km away from the temple.
- • Deoghar Bus Stand - 5 km away from the Vaidyanath Temple.
- • Trikuta Hills - 10km away from the Vaidyanath temple.
- • Naulakha Mandir - 1.5km away from the Vaidyanath temple.
- • Basukinath Temple - 43km away from the Vaidyanath Jyotirlinga.
- • Satsang Ashram - 2km away from the temple.
महाकालेश्वर ज्योतिर्लिंग
- • Ujjain Junction - 1.5km away from the Mahakaleshwar temple
- • Indore Junction - 56km away from the temple.
- • Devi Ahilya Bai Holkar Airport, Indore - 57km away from the Mahakaleshwar Jyotirlinga.
- • Raja Bhoj Airport, Bhopal - 190km away from the temple.
- • Ujjain Bus Stand - 2km away from the Mahakaleshwar Temple.
- • Nanakheda Bus Stand, Ujjain - 3.5km away from the temple.
- • Kaal Bhairav Temple - 6km away from the Mahakaleshwar temple.
- • Ram Ghat - 2km away from the temple.
- • Harsiddhi Temple - 2km away from Mahakaleshwar Jyotirlinga
- • Bade Ganesh Ji Ka Mandir - 1km away from the temple
- • Rin Mukteshwar Mahadev - 4km away from the temple.
ओंकारेश्वर ज्योतिर्लिंग
- • Omkareshwar Road Railway Station - 12km away from the temple
- • Indore Junction - 77km away from the Omkareshwar temple.
- • Devi Ahilya Bai Holkar Airport, Indore - 80km away from the Omkareshwar Jyotirlinga.
- • Omkareshwar Bus Stand - 1.5km away from the Omkareshwar Temple.
- • Indore Bus Stand - 75km away from the temple.
- • Mamleshwar Temple - 1km away from the Omkareshwar Temple
- • Siddhant Temple - 2km away from the temple.
- • Kajal Rani Cave - 9km away from Omkareshwar Jyotirlinga
- • Indira Sagar Dam - 13km away from the temple
- • Maheshwar - 65km away from the temple.
घुश्नेश्वर ज्योतिर्लिंग
- • Aurangabad Railway Station - 30km away from the temple
- • Aurangabad Airport - 35km away from the Ghushneshwar Jyotirlinga.
- • Ellora Bus Stand - 1.5km away from the Ghushneshwar Temple.
- • Ellora Caves - 1km away from the Ghushneshwar Temple
- • Daulatabad Fort - 15km away from the temple.
- • Bibi ka Maqbara - 30km away from Ghushneshwar Jyotirlinga
- • Aurangabad Caves - 30km away from the temple
- • Ajanta Caves - 110km away from the temple.
मालिकार्जुन ज्योतिर्लिंग
- • Markapur Road Railway Station - 85km away from the temple
- • Rajiv Gandhi International Airport, Uttarkashi - 195km away from the Malikaarjuna Jyotirlinga.
- • Srisailam Bus Stand - 1km away from the Malikaarjuna Temple.
- • Sirsailam Dam - 15km away from the Malikaarjuna Temple
- • Akka Mahadevi Caves - 12km away from the temple.
- • Pathala Ganga - 2km away from Malikaarjuna Jyotirlinga
- • Shikharam - 8km away from the temple
- • Mallela Teertham - 58km from the temple.
भीमाशंकर ज्योतिर्लिंग
- • Pune Junction - 110km away from the temple
- • Pune Airport - 115km away from the Bhimashankar Jyotirlinga.
- • Bhimashankar Bus Stand - 1km away from the Bhimashankar Temple.
- • Bhimashankar Wildlife Sanctuary - 1m away from the BhimashankarTemple
- • Gupt Bhimashankar - 3km away from the temple.
- • Hanuman Lake - 7km away from Bhimashankar Jyotirlinga
- • Nagphani - 3km away from the temple
त्र्यम्बकेश्वर ज्योतिर्लिंग
- • Nashik Road Railway Station - 37km away from the temple
- • Ozar Airport, Nashik - 56km away from the Trimbakeshwar Jyotirlinga.
- • Chhatrapati Shivaji Maharaja International Airport, Mumbai - 180km away from the temple.
- • Trimbakeshwar Bus Stand - 1km away from the Trimbakeshwar Temple.
- • Brahmagiri Hills - 1km away from the Trimbakeshwar Temple
- • Anjaneri Hills - 7km away from the temple.
- • Vaitarna Dam - 35km away from Trimbakeshwar Jyotirlinga
- • Pandav Leni Cave - 30km away from the temple
नागेश्वर ज्योतिर्लिंग
- • Dwarka Railway Station - 30km away from the temple
- • Okha Railway Station - 40km away from the temple.
- • Jamnagar Airport - 130km away from the Nageshwar Jyotirlinga.
- • Rajkot Airport - 230km away from the temple.
- • Dwarka Bus Stand - 30km away from the Nageshwar Temple.
- • Dwarkadhish Temple - 30m away from the Nageshwar Temple
- • Bet Dwarka Island - 50km away from the temple.
- • Gopi Talav - 35km away from Nageshwar Jyotirlinga
- • Rukmini Devi Temple - 32km away from the temple